Ánh nắng mặt trời mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nếu tiếp xúc quá mức mà không có biện pháp bảo vệ, đôi mắt có thể phải gánh chịu hậu quả nghiêm trọng. Từ những tổn thương ngắn hạn như bỏng giác mạc, cho đến các bệnh lý mãn tính như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, tất cả đều bắt nguồn từ tia UV và ánh sáng xanh trong ánh nắng mặt trời.
1. Tia UV và ánh sáng xanh – “sát thủ âm thầm” đối với mắt
Không giống như ánh sáng nhìn thấy, tia cực tím (UV) và ánh sáng xanh (HEV) là những thành phần có năng lượng cao, có thể xuyên qua lớp mây, mặt nước và gây tổn thương trực tiếp lên mắt.
⇒ Tia UV-B và UV-A là hai loại tia có khả năng xuyên qua giác mạc, đi sâu vào bên trong thủy tinh thể và võng mạc.
⇒ Ánh sáng xanh (đặc biệt từ 380–450nm) không chỉ đến từ mặt trời mà còn phát ra từ điện thoại, máy tính, đèn LED, góp phần gây mỏi mắt và thoái hóa điểm vàng sớm.
Nhiều người lầm tưởng chỉ khi trời nắng mới có tia UV, nhưng thực tế tia này vẫn tồn tại ngay cả khi trời âm u hoặc đứng dưới bóng râm.
2. Những tổn thương mắt thường gặp do ánh nắng
Khi không có biện pháp bảo vệ đúng cách, mắt có thể gặp các vấn đề nghiêm trọng như:
⇒ Bỏng giác mạc: gây đau rát, chảy nước mắt, cảm giác như có dị vật trong mắt. Thường gặp khi tiếp xúc tia UV mạnh (ví dụ: trên tuyết, biển hoặc hàn xì).
⇒ Mộng thịt, hạt vàng: do sự kích thích lâu ngày từ ánh nắng, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và thị lực.
⇒ Đục thủy tinh thể: lớp thủy tinh thể bị mờ dần, gây giảm thị lực và nhìn mờ như có sương. Là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa có thể phòng tránh được.
⇒ Thoái hóa điểm vàng: tổn thương vùng nhìn trung tâm, khiến việc đọc sách, lái xe trở nên khó khăn.
⇒ Ung thư mí mắt: thường xuất hiện ở người tiếp xúc ánh nắng lâu dài, đặc biệt ở vùng da mí mỏng manh.
3. Ai dễ bị ảnh hưởng nhất?
Không phải ai cũng bị tổn thương mắt giống nhau. Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn:
⇒ Người làm việc ngoài trời: nông dân, công nhân công trình, ngư dân…
⇒ Trẻ em: mắt đang trong giai đoạn phát triển, nhạy cảm với ánh nắng hơn người lớn.
⇒ Người cao tuổi: khả năng tự bảo vệ và phục hồi của mắt suy giảm.
⇒ Người sống ở vùng nắng gắt, gần biển hoặc tuyết: tia UV phản xạ mạnh từ cát, nước và băng tuyết làm tăng rủi ro tổn thương.
4. Cách bảo vệ mắt hiệu quả dưới ánh nắng
Việc bảo vệ mắt không phức tạp, chỉ cần duy trì một vài thói quen đơn giản hằng ngày:
⇒ Đeo kính râm có khả năng chống UV 100% – ưu tiên loại có ghi rõ chỉ số UV400, kích thước lớn, ôm sát mắt.
⇒ Sử dụng nón rộng vành, che chắn kỹ càng khi ra ngoài trời nắng.
⇒ Hạn chế ra ngoài vào khung giờ từ 10h – 16h, khi cường độ tia UV đạt đỉnh.
⇒ Bổ sung dinh dưỡng có lợi cho mắt như lutein, zeaxanthin, vitamin A, C, E từ rau xanh, cà rốt, trứng, cá…
⇒ Chọn tròng kính phù hợp: tròng đổi màu (photochromic), phân cực (polarized) hoặc tráng gương để hỗ trợ chống chói, lọc tia hại hiệu quả.
Kính râm màu đậm nhưng không có chống UV sẽ khiến đồng tử giãn to hơn và càng dễ hấp thụ tia UV – hãy chọn kính có tem/chứng nhận rõ ràng.
5. Đừng xem nhẹ việc chăm sóc mắt mỗi ngày
Thị lực là một trong những giác quan quan trọng nhất trong cuộc sống, nhưng lại thường bị lãng quên trong việc chăm sóc sức khỏe hằng ngày. Tác hại của ánh nắng có thể không biểu hiện ngay lập tức, nhưng theo thời gian sẽ tích tụ và gây ra những hậu quả không thể phục hồi.
Hãy bắt đầu bảo vệ mắt ngay hôm nay, bằng những hành động nhỏ: đeo kính râm khi ra nắng, nghỉ ngơi hợp lý khi dùng thiết bị điện tử, và chủ động kiểm tra mắt định kỳ.
👉 Đôi mắt sáng khỏe không chỉ giúp bạn nhìn rõ thế giới, mà còn là chìa khóa cho chất lượng cuộc sống lâu dài. Hãy trân trọng và chăm sóc chúng mỗi ngày.
